Lekkim piórem dietetyka: o mięsie, które jest rakotwórcze

Wprowadzenie

W dobie uwielbienia dla diety paleo, która ma nas uchronić przed wszystkimi chorobami świata, stwierdzenie, iż spożywanie mięsa jest rakotwórcze, jest co najmniej proszeniem się o kłopoty. Nawet jeśli poparte jest to setkami niezależnych badań, nawet jeśli ogłosiła to już Światowa Organizacja Zdrowia (znana jako WHO), a dokładnie jej sekcja badań ds. nowotworów. Niemniej jednak, żyjemy w czasach, kiedy z fanatycznym uwielbieniem stosuje się coraz to nowe restrykcje dietetyczne (takie, jak wspomniana dieta bezglutenowa) i ufa się bezkrytycznie coraz to nowym „specjalistom”, którzy po ukończeniu weekendowego kursu dietetycznego czują się na siłach i bez cienia skrupułów zaczynają oferować usługi z zakresu leczenia insulinooporności, chorób tarczycy czy stanów zapalnych jelit. Póki nie zaufamy z powrotem EBM (medycynie opartej na faktach) i nie pozwolimy się leczyć PRAWDZIWYM specjalistom, którzy ukończyli odpowiednie studia medyczne (a jeśli ukończyli studia podyplomowe czy kursy, to jedynie dla poszerzenia horyzontów dietetycznych czy wyrobienia sobie opinii na temat danego problemu czy danego prelegenta) nie możemy ze spokojem patrzeć na nasze zdrowie.

Swoją drogą, ze zdumieniem i niepokojem patrzę na obecne trendy żywieniowe. Wszyscy z zapałem rzucają się na coraz to nowe diety alternatywne, wydając majątek na produkty z logo przekreślonego kłosa, a większość z nas nie potrafi wprowadzić najprostszych zaleceń dietetycznych, o udowodnionym prozdrowotnym działaniu – jak zwiększenie spożycia warzyw i owoców, czy ograniczenie smażenia czy panierowania mięs. Celem wyjaśnienia – osobiście stosuję u swoich pacjentów diety eliminacyjne, jeśli wykażą to testy na alergie/nietolerancje lub zauważę, że dany pacjent odniesie z tego korzyści zdrowotne. Ale nigdy nie stosuję takich diet na wyrost, gdyż mogą przynieść więcej szkody, niż pożytku. Tak samo, jak nigdy nie rozpisuję diet bez obszernego wywiadu lekarsko-żywieniowego przeprowadzanego na pierwszej wizycie. Jest to dla mnie tak oczywista sprawa, jak dla wielu osób schabowy w niedzielny obiad.

I tym sposobem wracamy do tematu – co z tym mięsem?

Jakkolwiek byśmy nie lubili jajecznicy na boczku, czy kiełbasy z grilla, musimy się pogodzić z faktem, że przetworzone mięso jest rakotwórcze. Tak głosi raport WHO opublikowany dnia 26 października br. Można go znaleźć tutaj.

Czytamy w nim,że: dzienna konsumpcja 50g przetworzonego mięsa zwiększa ryzyko rozwoju raka jelita grubego o 18%. Warto wiedzieć, że nowotwory jelita grubego są 2 najczęściej występującym u kobiet (zaraz po nowotworze piersi) i 3 najczęściej występującym u mężczyzn (zaraz po nowotworze płuc i gruczołu krokowego) rodzajem nowotworu. Warto również wiedzieć, że 50g to zaledwie 3 plasterki wędliny. W tym miejscu trzeba również podkreślić, że wszystkie światowe czy krajowe, poważne instytucje żywieniowe są bardzo ostrożne w publikowaniu tak jednoznacznych informacji (w przeciwieństwie do żywieniowych szarlatanów, którzy zazwyczaj są bardzo pewni swoich racji, jakkolwiek abstrakcyjne i nieprawdopodobne one są). Dlaczego? Ponieważ biorą za swoje słowa pełną odpowiedzialność i nie mogą dopuścić do sytuacji, w której za kilka lat, w świetle najnowszych badań, okaże się, że się mylili. Oznacza to, że zanim WHO stwierdziło, że spożywanie przetworzonego mięsa jest rakotwórcze, poprzedzili tę tezę setką badań oraz analizą wszystkich dostępnych badań naukowych w tym temacie. Gdyby nie mieli 100% pewności, to by tego raportu nie było, lub byłby napisany inaczej. Skoro mamy to już wyjaśnione, możemy przejść dalej.

Co dokładnie oznacza termin „przetworzone mięso”? WHO tłumaczy: należy przez to rozumieć każde mięso poddane przez producenta soleniu, wędzeniu, fermentacji czy innym procesom pozwalającym wydłużyć jego termin spożycia. Włączając w to drób i inne rodzaje mięsa, np. podroby.

Raport ponadto informuje o czymś jeszcze: określono jako bardzo prawdopodobne, że konsumpcja mięsa czerwonego również powoduje raka jelita grubego. Nie ma jeszcze jednoznacznych badań, by stwierdzić 100%, że to mięso, tak jak mięso przetworzone, jest rakotwórcze, lecz na chwilę obecną mięso czerwone, bez względu na to, czy jest to wołowina, wieprzowina, cielęcina, jagnięcina, baranina, mięso konia czy kozy, również powinniśmy z tego tytułu limitować. Jednym słowem: kiepska rysuje się przyszłość miłośników tatara, mimo, że jest tak bardzo „paleo”.

Szybkie porównanie korzyści

Nawet jeśli na szybko porównamy sobie wartość odżywczą mięsa i strączków, na pierwszy rzut oka widzimy, kto wygrywa tę batalię. Mięso to tłuszcze nasycone, antybiotyki, hormony wzrostu, cholesterol i zero błonnika, natomiast strączki cholesterolu są całkowicie pozbawione, nikt ich nie faszeruje szczepionkami, z drugie strony to bogate źródło błonnika (i wbrew obiegowej opinii, nie każda soja oznacza GMO). A ponieważ istną plagą jest otyłość, której sprzymierzeńcem jest błonnik i która znacznie obarcza układ sercowo-naczyniowy, a co drugi Polak umiera na zawał serca, ograniczenie w diecie mięsa wydaje się co najmniej racjonalne. Racjonalnie niestety nie oznacza, że łatwe…

Czy trzeba drogich, wieloletnich badań, by udowodnić, że dzisiejsze mięso, nafaszerowane antybiotykami i hormonami, dosłownie produkowane, a nie hodowane w humanitarnych warunkach, jest szkodliwe? Dla mnie nie. Dla niektórych niestety, mimo, iż zostało to poparte oficjalnym stanowiskiem największej światowej organizacji zdrowotnej, nadal będzie to mało. Co więcej, znajdą się tacy, którzy zaczną się doszukiwać spisku i będą chcieli pouczać WHO, co mają pisać.

Na zakończenie

Podsumowując – nie spożywanie mięsa przetworzonego już nie tylko wydaje się rozsądną decyzją dietetyczną, lecz z dniem dzisiejszym staje się oficjalnym sposobem na zdrowie, jeśli nie całościowe, to jelita grubego z całą pewnością. Podkreślmy to jeszcze raz: nasze organizmy są bardzo złożone i naprawdę ciężko o czymkolwiek w kontekście diety wypowiadać się tak jasno i stanowczo, jak o tym, że przetworzone mięso jest rakotwórcze. Tak samo jak azbest czy dym nikotynowy. Niestety.

Zamiast więc skupiać się na niejednoznacznych wątkach dietetycznych o szkodliwości glutenu czy nabiału, warto skoncentrować się na realnym problemie i postarać się wyeliminować z diety to, co zostało oficjalnie uznane za kancerogenne. I pozwolić działać tym, co się w danym temacie znają, a nie udają, że się znają. I choć pewnie minie jeszcze sporo czasu, nim w niedzielne popołudnie zagoszczą na stałe na naszych stołach ryby czy strączki, patrzę na przyszłość optymistycznie – w końcu co to ląduje na naszych talerzach, zależy jedynie od nas. Ja mówię pasztetom i kiełbasom zdecydowane nie, a Ty? Jaką decyzję podejmujesz? Tradycyjnie już, zostawiam Wam ten temat do przemyślenia i życzę racjonalnych wyborów żywieniowych.