6 pełnowartościowych śniadań dla każdego
27 kwietnia 2018
Olej lniany, kokosowy, z ostropestu – czy warto?
27 kwietnia 2018
Dzisiaj już nikt nie ma wątpliwości, że nadmierna masa ciała stanowi poważny w większości państw wysoko rozwiniętych. Prognozy na 2015 rok przewidują wzrost ilość osób chorych na otyłość do 700 milionów, a osób z nadwagą do 2,3 miliarda. Nieleczona otyłość prowadzi do szeregu poważnych chorób, a to pociąga za sobą niesamowicie wysokie koszty leczenia. Badania pokazały, iż stanowią one 2-7 % całkowitych kosztów opieki zdrowotnej, a w Anglii szacuje się, że koszty otyłości wynoszą 0,5 mld funtów rocznie. Pocieszający jest fakt wzrostu samoświadomości ludzi w zakresie dbania o zdrowie i sylwetkę, co niewątpliwie może poprawić obecną sytuację. Moda na bycie fit, jedzenia bio i eko żywności jak wszystko ma swoje plusy i minusy, jednakże ogólnie trend jest prawidłowy. Na rynku coraz więcej jest specjalistów, którzy pomagają chętnym osobom zarówno w zmianie nawyków żywieniowych jak i prawidłowego planowania aktywności fizycznej. Od jakiegoś czasu silnie rozwija się również rynek wearables oraz aplikacji mobilnych mających na celu pomoc w planowaniu, kontrolowaniu oraz analizie naszych działań w poprawie kondycji i stanu zdrowia. Właśnie aplikacje mobilne stały się obiektem badań grupy naukowców z Florydy, którzy wzięli pod lupę darmowe aplikacje wspomagające trening i ocenili ich jakość.
Tekst ten jest w dużym stopniu tłumaczeniem badania F. Modave i wsp.”Low Quality of Free Coaching Apps With Respect to the American College of Sports Medicine Guidelines: A Review of Current Mobile Apps”
Metoda
Badacze wybrali 30 najbardziej popularnych ( 6 kwietnia 2015), darmowych aplikacji dostępnych na urządzenia z systemem iOS, które zawierały plany treningowe i spełniały określone kryteria badania, a następnie porównali je z zaleceniami American College of Sports Medicine (ACSM). W zestawieniu nie znalazły się aplikacje służące tylko do monitorowania wysiłku. Zalecenia ACSM bazują na znanych korzyściach jakie niesie za sobą aktywność fizyczna. Optymalny program treningowy powinien zawierać elementy treningu wydolności tlenowej, siły i elastyczności, które razem stanowią o zdrowym ciele i sprawności nerwowo-mięśniowej. Dodatkowe zalecenia dla bezpiecznego uczestniczenia w jakichkolwiek rodzajach aktywności fizycznej przedstawiają się następująco:
-
odpowiednie rozłożenie aktywności fizycznej w ciągu dnia
-
unikanie bólu w stawach
-
modyfikacja założeń treningowych w przypadku ekstremalnych warunków atmosferycznych (zimno, ulewa, wysokie temperatury)
-
odpowiedni ubiór w przypadku treningu po zmroku (elementy odblaskowe)
Ocena poszczególnych aplikacji oparta była na zaleceniach ACSM oraz doświadczeniu badaczy i opierała się o następujące komponenty:
-
ćwiczenia tlenowe
-
ćwiczenia oporowe
-
ćwiczenia gibkościowe
Ponadto ocenę ćwiczeń tlenowych i siłowych podzielono na podkategorie: bezpieczeństwo, zasady programu i zasady pojedynczego treningu, podczas gdy ćwiczenia rozciągające podzielono tylko na dwie pierwsze kategorie. Istotność oceny poszczególnych elementów w aspekcie końcowego rezultatu była jednakowa, ze względu na brak dowodów przewagi jednego elementu nad pozostałymi.
Punkty przyznawano w następujący sposób:
-
0- jeśli kryteria nie zostały spełnione
-
1- jeśli kryteria zostały w jakimś stopniu spełnione
-
2- jeśli kryteria zostały spełnione
Jakie warunki trzeba było spełnić na określoną ilość punktów:
-zgodnie z wytycznymi ACSM, bezpieczeństwo podczas ćwiczeń tlenowych zostało ocenione w aspekcie dwóch kryteriów:
-
rekomendacja do przeprowadzenia badania fizykalnego przed rozpoczęciem programu treningowego
-
rekomendacja do wyboru poziomu programu treningowego adekwatnego do aktualnego poziomu ćwiczącego
-zgodnie z wytycznymi ACSM, bezpieczeństwo podczas ćwiczeń siłowych zostało ocenione w aspekcie dwóch kryteriów:
-
aplikacja podkreślała właściwą formę wykonywania ruchu i pełen jego zakres
-
aplikacja zwracała uwagę na kontrolę oddechu
-zgodnie z wytycznymi ACSM, bezpieczeństwo podczas ćwiczeń gibkościowych zostało ocenione w aspekcie dwóch kryteriów:
-
brak rozciągania balistycznego ( jest to metoda rozciągania wykorzystująca siłę rozpędu poruszającego się ciała lub kończyn w celu stałego i siłowego zwiększenia zakresu ruchów)
-
zwrócenie uwagi na wykonanie lekkiej rozgrzewki przed ćwiczeniami gibkościowymi
Zasady programu oraz zasady pojedynczego treningu oceniano analogicznie do zasad bezpieczeństwa, we wszystkich ich kryteriach z zgodnie z zaleceniami tabeli poniżej. Tabela ta zawiera podsumowanie systemu punktacji oceny jakości aplikacji opracowanej i stosowanej przez zespół badaczy. Poza wyżej wymienioną oceną, każda aplikacja była jednocześnie testowana przez trzech członków zespołu przy wykorzystaniu telefonu iPhone. Uwagi na temat cech, ograniczeń oraz unikalnych funkcji zostały zebrane od każdego członka zespołu celem dalszej analizy jakościowej.
Wyniki
W przypadku treningu tlenowego, blisko połowa (43,4%) aplikacji nie spełniło jakiegokolwiek zalecenia ACSM. Lepiej sytuacja przedstawia się w przypadku treningu oporowego, gdzie 90% aplikacji spełniło któreś z zaleceń ACSM. Najgorzej w zestawieniu wypadły treningi gibkościowe proponowane przez poszczególne aplikacje, gdzie 66,7% aplikacji nie spełniło żadnego z zaleceń ACSM.
Tylko trzy aplikacje (Sworkit Lite Personal Trainer, C25K-5K Trainer Free, Running for Weight Loss: Training) uzyskały wynik powyżej 50% w kontekście treningu tlenowego, cztery (Sworkit Lite Personal Trainer, Ultimate Fitness Free, JEFIT Workout, and StrongLifts 5×5) w kontekście treningu oporowego i żadna aplikacja nie uzyskała wyniku powyżej 50% w kontekście treningu gibkościowego.
Najwyżej ocenioną aplikacją została Sworkit Lite Personal Trainer, które uzyskało łącznie 9/14 punktów. Wynik ten był zdecydowanie lepszy od drugiego osiągniętego przez aplikację The 7 Minute Workout-Get fit, która w teście uzyskała 5.39 punktów.
Wnioski
Pomimo ogromnej ilości aplikacji dostępnych na urządzenia mobilne, bardzo niewiele z nich jest w stanie dostarczyć potencjalnemu użytkownikowi potwierdzonych naukowo wskazówek odnośnie treningu, zwłaszcza osobom początkującym. Podczas zebranych opinii wśród badaczy-testerów aplikacji, do najpopularniejszych należały zarzuty, że aplikacje nie dostarczają rzeczywistych planów treningowych, nie wyjaśniają jakie ćwiczenia wybrać i jak je zorganizować w trakcie tygodnia. Jak widać darmowe aplikacje mobilne nie są źródłem rzetelnej wiedzy dotyczącej planowania i realizowania treningów, zwłaszcza wśród osób początkujących, nie mających żadnej wiedzy w tym zakresie. Mogę z nich czerpać wskazówki dotyczące treningu i jego urozmaicenia, jednak w celu prawidłowego skomponowania założeń treningowych warto sięgnąć rady specjalisty lub też zapoznać się z literaturą naukową w tym zakresie. O tym, że źle dostosowany trening może wyrządzić więcej szkody niż pożytku przekonało się już wiele osób, a zwłaszcza sportowców amatorów, którzy bez odpowiedniego przygotowania i kontroli lekarza postanowili zmierzyć się np. z dystansem maratońskim, czego nie wytrzymało ich serce, nieprzyzwyczajone do takiego wysiłku podczas wielu lat siedzenia za biurkiem. Dlatego warto zapamiętać, że jakąkolwiek przygodę ze sportem należy rozpocząć od diagnozy naszego organizmu i upewnienia się, że nie ma żadnych przeciwskazań do uprawiania sportu, a uzyskane wyniki przedstawić specjaliście, który dostosuje obciążenia treningowe do naszych aktualnych możliwości.
Źródła:
-
F. Modave i in.”Low Quality of Free Coaching Apps With Respect to the American College of Sports Medicine Guidelines: A Review of Current Mobile Apps”
-
American College of Sports Medicine exercise program guideline summary for health and fitness
