Tekst ten jest w dużym stopniu tłumaczeniem badania F. Modave i wsp.”Low Quality of Free Coaching Apps With Respect to the American College of Sports Medicine Guidelines: A Review of Current Mobile Apps”
Badacze wybrali 30 najbardziej popularnych ( 6 kwietnia 2015), darmowych aplikacji dostępnych na urządzenia z systemem iOS, które zawierały plany treningowe i spełniały określone kryteria badania, a następnie porównali je z zaleceniami American College of Sports Medicine (ACSM). W zestawieniu nie znalazły się aplikacje służące tylko do monitorowania wysiłku. Zalecenia ACSM bazują na znanych korzyściach jakie niesie za sobą aktywność fizyczna. Optymalny program treningowy powinien zawierać elementy treningu wydolności tlenowej, siły i elastyczności, które razem stanowią o zdrowym ciele i sprawności nerwowo-mięśniowej. Dodatkowe zalecenia dla bezpiecznego uczestniczenia w jakichkolwiek rodzajach aktywności fizycznej przedstawiają się następująco:
odpowiednie rozłożenie aktywności fizycznej w ciągu dnia
unikanie bólu w stawach
modyfikacja założeń treningowych w przypadku ekstremalnych warunków atmosferycznych (zimno, ulewa, wysokie temperatury)
odpowiedni ubiór w przypadku treningu po zmroku (elementy odblaskowe)
Ocena poszczególnych aplikacji oparta była na zaleceniach ACSM oraz doświadczeniu badaczy i opierała się o następujące komponenty:
ćwiczenia tlenowe
ćwiczenia oporowe
ćwiczenia gibkościowe
Ponadto ocenę ćwiczeń tlenowych i siłowych podzielono na podkategorie: bezpieczeństwo, zasady programu i zasady pojedynczego treningu, podczas gdy ćwiczenia rozciągające podzielono tylko na dwie pierwsze kategorie. Istotność oceny poszczególnych elementów w aspekcie końcowego rezultatu była jednakowa, ze względu na brak dowodów przewagi jednego elementu nad pozostałymi.
Punkty przyznawano w następujący sposób:
0- jeśli kryteria nie zostały spełnione
1- jeśli kryteria zostały w jakimś stopniu spełnione
2- jeśli kryteria zostały spełnione
Jakie warunki trzeba było spełnić na określoną ilość punktów:
-zgodnie z wytycznymi ACSM, bezpieczeństwo podczas ćwiczeń tlenowych zostało ocenione w aspekcie dwóch kryteriów:
rekomendacja do przeprowadzenia badania fizykalnego przed rozpoczęciem programu treningowego
rekomendacja do wyboru poziomu programu treningowego adekwatnego do aktualnego poziomu ćwiczącego
-zgodnie z wytycznymi ACSM, bezpieczeństwo podczas ćwiczeń siłowych zostało ocenione w aspekcie dwóch kryteriów:
aplikacja podkreślała właściwą formę wykonywania ruchu i pełen jego zakres
aplikacja zwracała uwagę na kontrolę oddechu
-zgodnie z wytycznymi ACSM, bezpieczeństwo podczas ćwiczeń gibkościowych zostało ocenione w aspekcie dwóch kryteriów:
brak rozciągania balistycznego ( jest to metoda rozciągania wykorzystująca siłę rozpędu poruszającego się ciała lub kończyn w celu stałego i siłowego zwiększenia zakresu ruchów)
zwrócenie uwagi na wykonanie lekkiej rozgrzewki przed ćwiczeniami gibkościowymi
Zasady programu oraz zasady pojedynczego treningu oceniano analogicznie do zasad bezpieczeństwa, we wszystkich ich kryteriach z zgodnie z zaleceniami tabeli poniżej. Tabela ta zawiera podsumowanie systemu punktacji oceny jakości aplikacji opracowanej i stosowanej przez zespół badaczy. Poza wyżej wymienioną oceną, każda aplikacja była jednocześnie testowana przez trzech członków zespołu przy wykorzystaniu telefonu iPhone. Uwagi na temat cech, ograniczeń oraz unikalnych funkcji zostały zebrane od każdego członka zespołu celem dalszej analizy jakościowej.
W przypadku treningu tlenowego, blisko połowa (43,4%) aplikacji nie spełniło jakiegokolwiek zalecenia ACSM. Lepiej sytuacja przedstawia się w przypadku treningu oporowego, gdzie 90% aplikacji spełniło któreś z zaleceń ACSM. Najgorzej w zestawieniu wypadły treningi gibkościowe proponowane przez poszczególne aplikacje, gdzie 66,7% aplikacji nie spełniło żadnego z zaleceń ACSM.
Tylko trzy aplikacje (Sworkit Lite Personal Trainer, C25K-5K Trainer Free, Running for Weight Loss: Training) uzyskały wynik powyżej 50% w kontekście treningu tlenowego, cztery (Sworkit Lite Personal Trainer, Ultimate Fitness Free, JEFIT Workout, and StrongLifts 5×5) w kontekście treningu oporowego i żadna aplikacja nie uzyskała wyniku powyżej 50% w kontekście treningu gibkościowego.
Najwyżej ocenioną aplikacją została Sworkit Lite Personal Trainer, które uzyskało łącznie 9/14 punktów. Wynik ten był zdecydowanie lepszy od drugiego osiągniętego przez aplikację The 7 Minute Workout-Get fit, która w teście uzyskała 5.39 punktów.
Pomimo ogromnej ilości aplikacji dostępnych na urządzenia mobilne, bardzo niewiele z nich jest w stanie dostarczyć potencjalnemu użytkownikowi potwierdzonych naukowo wskazówek odnośnie treningu, zwłaszcza osobom początkującym. Podczas zebranych opinii wśród badaczy-testerów aplikacji, do najpopularniejszych należały zarzuty, że aplikacje nie dostarczają rzeczywistych planów treningowych, nie wyjaśniają jakie ćwiczenia wybrać i jak je zorganizować w trakcie tygodnia. Jak widać darmowe aplikacje mobilne nie są źródłem rzetelnej wiedzy dotyczącej planowania i realizowania treningów, zwłaszcza wśród osób początkujących, nie mających żadnej wiedzy w tym zakresie. Mogę z nich czerpać wskazówki dotyczące treningu i jego urozmaicenia, jednak w celu prawidłowego skomponowania założeń treningowych warto sięgnąć rady specjalisty lub też zapoznać się z literaturą naukową w tym zakresie. O tym, że źle dostosowany trening może wyrządzić więcej szkody niż pożytku przekonało się już wiele osób, a zwłaszcza sportowców amatorów, którzy bez odpowiedniego przygotowania i kontroli lekarza postanowili zmierzyć się np. z dystansem maratońskim, czego nie wytrzymało ich serce, nieprzyzwyczajone do takiego wysiłku podczas wielu lat siedzenia za biurkiem. Dlatego warto zapamiętać, że jakąkolwiek przygodę ze sportem należy rozpocząć od diagnozy naszego organizmu i upewnienia się, że nie ma żadnych przeciwskazań do uprawiania sportu, a uzyskane wyniki przedstawić specjaliście, który dostosuje obciążenia treningowe do naszych aktualnych możliwości.
Źródła:
F. Modave i in.”Low Quality of Free Coaching Apps With Respect to the American College of Sports Medicine Guidelines: A Review of Current Mobile Apps”
American College of Sports Medicine exercise program guideline summary for health and fitness