Zaplecze Sportu #030 – Co jeść i pić podczas treningu na trenażerze i bieżni mechanicznej?
9 listopada 2020Zaplecze Sportu #31 – Trening jelita
16 listopada 2020
Wakacje już dawno się skończyły, a wraz z nimi słońce skryło się za chmurami. Należy zatem zadać sobie następujące pytanie:
Czy deficyt promieni słonecznych ma na ciało człowieka jakikolwiek wpływ?
Tak, brak słońca upośledza skórną syntezę witaminy D, co może prowadzić do powstawania niedoborów tej witaminy w ciele człowieka. Przewlekłe niedobory witaminy D mogą objawiać się bólami kości i stawów, nawracającym zmęczeniem, chronicznymi infekcjami, czy występowaniem zaburzeń snu.
Skoro już wiemy jakie skutki powoduje niedobór witaminy D to teraz czas na poważniejsze pytanie:
Ile jednostek (IU) należy przyjmować, aby sobie pomóc, a nie zaszkodzić?
Na to pytanie można odpowiedzieć w bardzo prosty sposób. Można stosować dawki zalecane dla danej populacji lub kierować się wynikami aktualnego stężenia 25(OH)D.
Wykaz norm populacyjnych jest łatwo dostępny (wystarczy wpisać w wyszukiwarce frazę „Ile witaminy D”). Niestety dotarcie do protokołu wdrażania suplementacji w oparciu o wyniki badań krwi nie jest takie proste. Dlatego też dziś pragnę przedstawić zasady suplementacji i leczenia witaminą D na podstawie stężeń 25(OH)D.
Na wstępie bardzo ważna informacja. W Polsce nie zaleca się stosowania jednorazowej dawki mającej na celu maksymalne wysycenie witaminą D.
Oznacza to, że bardziej rozsądna wydaje się regularna suplementacja. Niewskazane jest stosowanie jednej, skoncentrowanej dawki zawierającej w sobie nawet 100 0000 IU witaminy D.
„Krok po kroku” – jak indywidualnie dopasować do siebie dawkę suplementacyjną witaminy D.
Krok 1
Badanie stężenia 25(OH)D.
Wybieramy się do punktu pobrań, prosimy o pobranie krwi z oznaczeniem 25(OH)D i płacimy za takie badanie około 85 zł.
Krok 2
Analiza otrzymanych wyników.
Odbieramy wyniki (czas oczekiwania 24-48h) i analizujemy w jakim przedziale mieści się nasze stężenie):
- >100 ng/ml
- 75-100 ng/ml
- 50-75 ng/ml
- 30-50 ng/ml
- 20-30 ng/ml
- 10-20 ng/ml
- 0-20 ng/ml
Krok 3
Czas na działanie!
Podejmujemy działanie adekwatne do przedziału, w którym się znajdujemy.
a) >100 ng/ml – Stężenie toksyczne
Należy natychmiast przerwać suplementację witaminą D.
Należy ocenić stężenie wapnia w krwi oraz ilość wydalanego wapnia z moczem.
W przypadku występowania klinicznych objawów zatrucia witaminą D należy natychmiast rozpocząć leczenie.
Należy monitorować stężenie 25(OH)D co 1 miesiąc, aż do osiągnięcia stężenia 25(OH)D poniżej 50 ng/ml.
Istnieje możliwość powrotu do suplementacji witaminy D w dawkach zalecanych dla danej populacji po osiągnięciu optymalnego poziomu wapnia w krwi oraz w moczu i stężeń 25(OH)D poniżej 50 ng/ml, po wykluczeniu nadwrażliwości na witaminę D.
b) 75-100 ng/ml – Wysokie stężenie
Przyjmowanie witaminy D należy wstrzymać na okres 1-2 miesięcy.
U noworodków, niemowląt i małych dzieci należy ocenić stężenie wapnia we krwi oraz ilość wydalanego wapnia z moczem.
Należy wykluczyć nadwrażliwość na witaminę D i przeprowadzić kontrolę stężenia 25(OH)D.
Istnieje możliwość powrotu do suplementacji witaminy D w minimalnych dawkach zalecanych dla danej populacji, po 1–2 miesiącach przerwy od suplementacji, lecz warto przed tym kolejny raz oznaczyć stężenie 25(OH)D i zobaczyć, czy obecne stężenie osiągnęło poziom poniżej 50 ng/ml.
c) 50-75 ng/ml – Wysokie stężenie
Jeśli suplementacja witaminą D była zgodna z wytycznymi dla danej populacji to zaleca się zmniejszenie dawki o 50% i rozważenie oceny stężenia 25(OH)D w okresie kolejnych 3 miesięcy.
W przypadku suplementacji witaminą D w dawkach większych niż zalecane dla danej populacji, należy zaprzestać podaży witaminy D na 1 miesiąc, a następnie rozpocząć suplementację dawkami przewidzianymi dla danej populacji.
d) 30-50 ng/ml – Optymalne stężenie
Kontynuujemy aktualnie stosowaną strategię.
e) 20-30 ng/ml – Stężenie poniżej optymalnego poziomu
Sprawdź, czy wcześniej stosowana suplementacja była odpowiednia – regularność przyjmowania, dawkowanie, rodzaj preparatu i sposób podawania.
Jeśli zastosowana suplementacja witaminą D była niewłaściwa, zaleca się jej skorygowanie według norm dla danej populacji. Należy ponownie oznaczyć stężenie 25(OH)D w ciągu 6 miesięcy.
Jeśli suplementacja witaminą D była właściwa, zaleca się zwiększenie dawki o 50% i rozważenie oceny stężenia 25(OH)D w ciągu 6 miesięcy.
Jeśli witamina D nie była wcześniej suplementowana, zaleca się rozpocząć przyjmowanie witaminy D w dawkach zalecanych dla danej populacji.
f) 10-20 ng/ml – Niedobór
Sprawdź, czy wcześniej stosowana suplementacja była odpowiednia – regularność przyjmowania, dawkowanie, rodzaj preparatu i sposób podawania.
Jeśli zastosowana suplementacja witaminą D była niewłaściwa, zaleca się jej skorygowanie według norm dla danej populacji. Należy ponowne oznaczyć stężenie 25(OH)D w ciągu 3 miesięcy.
Jeśli suplementacja witaminą D była właściwa, zaleca się zwiększenie dawki o 100% i rozważenie oceny stężenia 25(OH)D w ciągu 3 miesięcy.
Jeśli witamina D nie była wcześniej suplementowana, zaleca się rozpocząć przyjmowanie witaminy D w maksymalnych dawkach zalecanych dla danej populacji.
U pacjentów z objawami kostnymi (deformacje kości, bóle kości, złamania i kruchość kości) wskazana jest ocena metabolizmu wapniowo-fosforanowego [Ca, PO4, aktywność fosfatazy alkalicznej (ALPL), PTH, stosunek Ca / kreatyniny w moczu] oraz jeśli jest taka możliwość – gęstość mineralna kości przy użyciu absorpcjometrii podwójnej energii promieniowania rentgenowskiego (DEXA).
g) 0-10 ng/ml – Ciężki niedobór
Sprawdź, czy wcześniej stosowana suplementacja była odpowiednia – regularność przyjmowania, dawkowanie, rodzaj preparatu i sposób podawania.
Należy wdrożyć dawki terapeutyczne w zależności od wieku i masy ciała.
Należy wykonać powtórną kontrolę stężenia 25(OH)D po 1–3 miesiącach terapii.
Dawki terapeutyczne
- od urodzenia do 12 miesiąca życia: 2000 IU / dobę
- 1–10 lat: 3000 – 6 000 IU / dobę
- >10 lat: 6000 IU / dobę
BIBLIOGRAFIA
Rusińska, A., Płudowski, P., Walczak, M., i in. (2018). Vitamin D Supplementation Guidelines for General Population and Groups at Risk of Vitamin D Deficiency in Poland-Recommendations of the Polish Society of Pediatric Endocrinology and Diabetes and the Expert Panel With Participation of National Specialist Consultants and Representatives of Scientific Societies-2018 Update. Frontiers in endocrinology, 9, 246.
