Zaburzenia odżywiania

Zaburzenia odżywiania dotykają coraz więcej osób. Dzieje się tak za sprawą życia w stresie, ciągłym biegu, czy chęcią bycia najlepszym. Wykreowany “idealny” świat przez mass media sprzyja nie tylko rozwojowi anoreksji, czy bulimii, ale również ortoreksji, bigoreksji oraz wielu innych zaburzeń.

Jedzenie stanowi nieodłączny element naszego życia. Oprócz potrzeb fizjologicznych, pełni funkcje kulturowe, społeczne, czy emocjonalne. Ponadto nieograniczony dostęp do żywności i jego ogromna różnorodność sprawia, że wielu z nas wpada ze skrajności w skrajność. Zaczynając od surowych restrykcji, a kończąc na niepohamowanym napadzie jedzenia.

Anoreksja (anorexia nervosa)

– nazywana również jadłowstrętem psychicznym. Polega na restrykcyjnym ograniczeniu spożywania pokarmów i chęcią osiągnięcia, jak najniższej masy ciała (nawet poniżej 85% należnej masy!). Dotyka najczęściej kobiet przed 25 rokiem życia, które mają niską samoocenę, dążą do perfekcji oraz mają silne poczucie odpowiedzialności. Wiąże się to z szeregiem negatywnych zmian w organizmie tj.:

• wyniszczenie
• zwolnienie pracy serca
• wzdęcia oraz zaparcia
• sucha, łuszcząca się skóra
• zanik miesiączki u kobiet
• nadmierne owłosienie ciała
• niedokrwistość (anemia)
• obniżone libido

Bulimia (Bulimia nervosa)

– jest zaburzeniem polegającym na nawracających epizodach przejadania się dużymi ilościami pokarmu (co najmniej 2 razy w tygodniu). Aby przeciwdziałać skutkom nadmiernej podaży energii osoby chore prowokują wymioty, używają środków przeczyszczających, biorą leki zmniejszające łaknienie lub głodzą się i wprowadzają nadmierną aktywność fizyczną. U tych osób występuje nadmierna koncentracja na jedzeniu oraz silny przymus jedzenia. Samooceniają siebie jako osoby otyłe i odczuwają silny strach przed przytyciem mimo prawidłowej masy ciała. Do powikłań towarzyszących bulimii należą:

• zawroty głowy
• uczucie ciągłego zmęczenia
• bóle mięśni
• arytmia
• omdlenia
• stany zapalne dziąseł oraz próchnica zębów
• zmienność nastrojów

Kompulsywne objadanie się (Binde Eating Disorder)

– podobnie jak bulimia charakteryzuje się przymusem nadmiernego spożywania pokarmów. Natomiast nie występują tutaj zabiegi przeczyszczania. Osoby te charakteryzują się nadmierną masą ciała. Ponadto towarzyszy im smutek, frustracja oraz odrzucenie.

Ortoreksja (Ortorexia nervosa)

– jest to obsesja na punkcie spożywania wyłącznie zdrowej żywności prowadząc do licznych ograniczeń. Pomimo niewinnych początków osoby chore zaczynają eliminować z jadłospisu coraz większą grupę produktów. A przygotowanie odpowiedniego posiłku staje się głównym celem dnia. W skrajnych przypadkach osoby te rezygnują ze spożywania jakiejkolwiek żywności, ze względu na strach przed zjedzeniem czegoś “szkodliwego”. Więcej na ten temat można przeczytać w tym artykule.

Bigoreksja (Dysmorfia mięśniowa)

– czasami nazywana odwrotną anoreksją. Polega na postrzeganiu własnej budowy ciała, jako znacznie mniejszej niż w rzeczywistości. Problem ten dotyka najczęściej mężczyzn (10% kulturystów!), którzy chcą osiągnąć jak największą masę mięśniową. W tym celu osoby te często sięgają po “sterydy”, spędzają dużo czasu na siłowni oraz trzymają restrykcyjną dietę. Prowadzi to często do rezygnacji z życia towarzyskiego, zawodowego oraz rodzinnego.

Zespół nocnego jedzenia (night eating syndrome)

– jest to zaburzenie występujące najczęściej u osób odchudzających się, otyłych oraz chorujących na depresję. Polega na spożywaniu 25% pokarmów przed snem lub w nocy. Pacjenci często pomijają śniadania, ze względu na brak apetytu. Napady zdarzają się najczęściej w momencie obniżonego samopoczucia, przyczyniając się do wyrzutów sumienia, bezsenności i skłonności do używania środków psychoaktywnych.

Podsumowując

Jak widać każde z zaburzeń jest silnie skorelowane z negatywnymi emocjami, niską samooceną, czy chęcią bycia najlepszym. Do grupy osób, która jest najczęściej narażona należą sportowcy, lekarze, artyści oraz wbrew pozorom – dietetycy. Leczenie zaburzeń odżywiania jest ciężką i mozolną drogą, która wymaga wsparcia lekarzy, psychologów, dietetyków oraz osób z najbliższego otoczenia.

Źródła:

• A. Koszowska , A. Dittfeld, B.Zubelewicz-Szkodzińska – Psychologiczny aspekt odżywiania oraz wpływ wybranych
  substancji na zachowania i procesy myślowe. Hygeia Public Health 2013.
• A. Michalska, N. Szejko, A. Jakubczyk, M. Wojnar – Niespecyficzne zaburzenia odżywiania się – subiektywny przegląd. Psychiatr. Pol. 2016.
• W. Strzelecki, M. Cybulski – Zaburzenia odżywiania – kompendium studenckie. Zakład Psychologii Klinicznej 2012.